Chủ Nhật, 31 tháng 12, 2000

Cứu bệnh nhân sốc phản vệ cách mặt đất… 10 km

Một trường hợp nhất là hy hữu, căng thẳng nguy kịch và cũng vô cùng ly kỳ vừa diễn ra trên 1 chuyến bay đêm, chúng tôi những thầy thuốc chỉ trong ít phút nhưng đã trải qua đủ mọi cung bậc cảm xúc khác nhau, lo lắng, căng thẳng rồi vỡ òa trong niềm vui sướng khi người bệnh qua khỏi cơn nguy kịch…

Câu chuyện xảy ra về khi hai giờ 30 phút sáng ngày 6/4/2016 trên chuyến bay có ký hiệu VN 416 của hãng hàng không quốc gia Việt nam chở theo hơn 300 hành khách với nhiều quốc tịch không như nhau trên thế giới xuất phát từ cảng hàng không quốc tế Nội Bài, Hà Nội đi Seoul, Hàn Quốc. Sau khi máy bay cất cánh và đi được khoảng ½ hành trình, các tiếp viên Tiến hành phục vụ bữa ăn đêm cho hành khách. Ở hàng ghế số 47 hành khách Nguyễn Văn Tr., 54 tuổi, đồng hành vợ và 1 số đồng nghiệp cũng dùng bữa như tất cả các hành khách khác. Sau khi ăn món rau trộn salat, hành khách Tr. Tiến hành cảm thấy mẩn ngứa toàn thân và chỉ khoảng hơn 1 phút sau bắt đầu có hiện tượng hiện tượng buồn nôn, rồi nôn, người bệnh khó thở, thở rít, hoảng hốt, tím môi, đầu chi… Tất cả những diễn biến nêu trên khiến chúng tôi đều thống nhất tiếp nhân định bệnh nhân đã bị dị ứng thức ăn và sắp như ngay tức khắc rơi vào tình trạng sốc phản vệ.

Tình trạng nguy cấp của bệnh nhân đã được báo cáo khẩn cấp cho các tiếp viên trên máy bay, trên khoang khi này có khoảng trên dưới 10 bác sĩ đều là hành khách và đang làm việc tại nhiều bệnh viện không như nhau được huy động đến để phối hợp xử lý tình huống, tuy nhiên lúc này chúng tôi hoàn toàn… tay trắng, không ai mang theo bất cứ một loại thuốc cấp cứu nào. Là thầy thuốc nên chúng tôi đều hiểu rằng bệnh nhân có thể sẽ rơi vào tình trạng nguy kịch chỉ cần khoảng rất ngắn nếu không được cấp cứu kịp thời. Trong thời điểm cực kỳ nguy cấp đó, một va ly cấp cứu được các tiếp viên hàng không mang đến, chúng tôi ai cũng tràn đầy hy vọng, nhưng ngay lập tức lại thất vọng vì trong va ly chỉ toàn thuốc uống bình thường mà không có thuốc cấp cứu, trong khoảnh khắc cực kỳ nguy cấp đó tiếp viên trưởng Đỗ Quyên cho biết trên máy bay còn một va ly nữa và đang được mang đến, trong khi đó bệnh nhân vẫn diễn biến mỗi lúc một nặng thêm, tình trạng khó thở tăng và có biểu hiện tụt huyết áp…

Một trường Hợp diễn tập cấp cứu trên máy bay trực thăng của quân đội Việt Nam. (Ảnh: chinhphu.vn)

Gần ba phút trôi đi trong không khí vô cùng nặng nề, chúng tôi không ai bảo ai nhưng mọi người đều gần như ngẹt thở, bạn đọc ví dụ ai là bác sĩ hoặc hiểu biết một ít về dị ứng, phản vệ và sốc thì sẽ hiểu được tâm trạng của chúng tôi lúc đó, trên độ cao hơn 10.000m trong bóng đêm mịt mùng và đang tại bầu trời một quốc gia xa lạ, hàng chục bác sĩ kinh nghiệm bản lĩnh đầy mình nhưng đành bó tay đứng nhìn người bệnh của mình dần rơi về trạng thái nguy kịch mà không làm được gì hơn, 1 trong số chúng tôi đã yêu cầu cơ trưởng cho hạ cánh khẩn cấp nhưng chúng tôi cũng hiểu rằng nếu như không có thuốc trên máy bay thì dù có hạ cánh khẩn cấp cũng không thể… vì để hạ cánh 1 chiêc máy bay trên chặng quốc tế, nhanh chóng cũng cần đến 45 phút và bệnh nhân sốc phản vệ sẽ không thể chờ đợi được đến giờ phút hạ cánh và cho dù tại mặt đất có chuẩn bị cả một phòng cấp cứu hoàn hảo thì cơ hội cứu được người bệnh cũng chỉ là… một vài phần ngàn. Chúng tôi lo lắng và thậm chí có người tự dằn vặt mình, ở sao lại không mang thuốc cấp cứu lên máy bay...

Và đúng lúc căng thẳng nhất, lúc mà tưởng như mọi việc đành buông xuôi thì 1 tiếp viên mang tới một va li cấp cứu thứ 2 được lấy từ phía khoang lái, và khi mở ra chúng tôi như không tin về mắt mình nữa, tuy rất ít nhưng sắp như đủ cho 1 cuộc cấp cứu, 1 ống solumedrol, hai ống dimedrol, và đặc biệt 2 ống Adrenalin thật sự trở nên 1 thứ vô cùng quý giá, 1 vật cứu tinh giúp chúng tôi giành lại từ tay tử thần một con người. Và điều kỳ diệu đã đến, với phác đồ chống sốc mới nhất của giáo sư tiến sĩ Nguyễn Gia Bình, Chủ tịch Hội Hồi sức cấp cứu Việt Nam, chúng tôi lần lượt dùng các loại thuốc cần thiết. Chỉ ít phút sau bệnh nhân đã thoát khỏi tình trạng sốc, huyết áp Tiến hành được cải thiện, bệnh nhân bớt khó thở, hết thở rít, môi và các ngọn chi dần hồng trở lại, bệnh nhân dần hồi phục trước ánh mắt ngỡ ngàng, thán phục của hàng trăm hành khách mang nhiều quốc tịch khác nhau. Chúng tôi nhìn nhau và cùng nở những nụ cười chiến thắng. Một cuộc cấp cứu đặc biệt mà có lẽ nhiều bác sĩ dù có bề dầy trận mạc tới mấy cũng không thể có được, 1 cuộc cấp cứu trên độ cao hơn 10km… trong điều kiện thiếu thốn đủ thứ và người bệnh đã chuyển sang giai đoạn sốc rất nặng nhưng đã được cấp cứu thành công nhờ phác đồ mới mà trong đó chủ lực là thuốc Adrenalin được sử đụng 1 cách kịp thời và đúng cách.

Y văn thế giới và các tài liệu nghiên cứu trong nước nhiều năm qua liên tục nhắc đến các hiện tượng dị ứng, tình trạng phản vệ rồi sốc… và cũng đã từ rất lâu dị ứng, phản ứng và sốc phản vệ đã phát triển thành nỗi ám ảnh của các bác sĩ. Không phải chỉ tại những tuyến cửa hàng xa xôi, hẻo lánh mà ngay cả tại những bệnh viện chuyên khoa, đầu ngành, tuyến Trung ương, sốc phản vệ vẫn liên tục xảy ra. Nhiều trường hợp người bệnh có diễn biến nặng nề hoặc tử vong ngay trên bàn ăn, ở nhà riêng, trên đường đi cấp cứu và thậm chí ngay trước mặt thầy thuốc. Nhiều trường hợp, bác sĩ chỉ còn biết bó tay nhìn người bệnh của mình ra đi trong tiếc nuối, vô vọng. Do không hiểu biết cơ chế, căn nguyên của tình trạng sốc phản vệ nên nhiều trường hợp người nhà bệnh nhân đã bức xúc căng thẳng thậm chí đập phá bệnh viện, tấn công hành hung bác sĩ. Trong thời gian gần đây, không rõ do nguyên nhân nào, thời tiết, khí hậu hay thuốc men, bệnh dịch mà tình trạng dị ứng, phản vệ và sốc phản vệ diễn ra nhiều hơn, diễn biến hiểm nguy hơn...

Qua bài viết này cho phép tôi thay mặt người bệnh và các bác sĩ tham dự cuộc cấp cứu đặc biệt có một không 2 này gửi tới phi hành đoàn, cơ trưởng Đào Ngọc Quang , nữ tiếp viên trưởng Đỗ Quyên và tập thể tiếp viên trên chuyến bay ký hiệu VN 416 của hãng hàng không quốc gia Việt Nam các bạn là những người chuyên nghiệp, nhân hậu và đầy trách nhiệm.

Phạm Văn Học

(Bệnh viện ĐK Hùng Vương – Phú Thọ)

0 nhận xét:

Đăng nhận xét